Mụn và thâm mụn: Hiểu đúng để phòng ngừa và điều trị

Mụn (hay có tên gọi chung là mụn trứng cá) là một vấn đề bệnh lý thông thường của da mà ai cũng có thể mắc phải. Các loại mụn thông thường là: mụn đầu đen, mụn mủ, mụn đầu trắng, mụn sần, mụn bọc. Mụn thường xuất hiện trên da của người dậy thì hoặc những người đang có sự thay đổi về Hóc-môn trong cơ thể (Bà bầu, hội chứng đa buồng trứng…).

Nữ giới có tỷ lệ bị mụn cao hơn ở nam giới. Theo thống kê, cứ 100 người bị mụn thì có đến từ 20 – 30 người bị mụn nghiêm trọng phải nhờ đến sự hỗ trợ của các liệu pháp y học để có được cách trị mụn hiệu quả.

Quá trình hình thành mụn và vết thâm, sẹo thâm sau mụn:

Mụn xuất hiện do sự rối loạn chức năng của tuyến bã nhờn. Lượng dầu nhờn trên da nhiều cộng với các tế bào da chết và vi khuẩn, bụi bẩn có trên da gây nên bít lỗ chân lông dẫn đến hình thành nhân mụn và trồi lên bề mặt, khiến da sưng tấy, viêm nhiễm.

Mụn thường xuất hiện ở da dầu hay khu vực chứa nhiều dầu nhờn của da. Mụn đầu đen và mụn đầu trắng xuất hiện nhiều trên vùng mặt và các khu vực khác như: cổ, vai, ngừa và lưng. Mụn thể nặng  (Như mụn bọc) sẽ bị viêm nhiễm, da trở nên ửng đỏ và phát triển lớn thành các đốm sần cộm và có mủ. Nếu không có cách trị mụn hiệu quả thì mụn sẽ để lại các di chứng là những vết thâm dai dẳng và đôi khi là các vết sẹo mụn.

Sau khi mụn lặng đi sẽ để lại VẾT THÂM.  Vết thâm xuất hiện vì quá trình sưng viêm lỗ chân lông vì mụn đã thiếu hụt rất nhiều sợi collagen và sợi tơ huyết nên làm cho da bị mài mòm và hơi lõm xuống; kèm theo ánh sáng oxy hóa của mặt trời tác động lên vùng da sau mụn sẽ khiến sắc tố xỉn màu tăng lên. Vết thâm được nhận diện là vùng da trước đó từng bị viêm mụn, một thời gian mụn lặn đi, vùng da này sẽ biến đổi màu . Mức độ màu của vết thâm từ nhạt đến đậm tỷ lệ thuận với mức độ từ viêm nhiễm của mụn nhẹ đến nặng.

Vết thâm sẽ dần biến mất theo thời gian theo chu trình tái tạo da tự nhiên của con người. Tuổi càng trẻ, khả năng da tái tạo càng tốt và nhanh hơn. Đối với các trường hợp muốn đẩy thâm nhanh, kích thích da tái tạo nhanh thì có thể sử dụng đến các liệu pháp chăm sóc da chuyên biệt.

Đồi với các làn da quá nhạy cảm vẫn có khả năng bị: Mụn trứng cá, mụn mủ, các nốt sần. Tuy nhiên mụn xuất hiện không phải do bị tắt nghẽn lỗ chân lông mà vì bị dị ứng, kích ứng chính vì thế da ở khu vự bị mụn thường khô và ráp hơn,và khả năng không để lại sẹo sau mụn cũng cao hơn các trường hợp khác.

Các mức độ của mụn xuất hiện trên da:

Mức độ 1: Mức độ nhẹ là mụn đầu trắng, đầu đen (Tên khoa học Comedonica).

Mụn đầu trắng là mụn trứng cá đóng, lỗ chân lông bị bít hoàn toàn,nốt mụn có màu trắng. Mụn đầu đen là mụn trứng cá mở, chất bã nhờn trồi lên bề mặt da và bị oxy hóa tạo nên các đốm mụn có màu đen.

Mức độ 2: Mức độ trung bình là mụn có hạt nhân vàng hoặc trắng (Tên khoa học Papulopustulosa).
Mụn mủ là mụn đầu đen bị nhiễm trùng bởi loại vi khuẩn có tên Propionibacterium acne, chửa mủ và gây sưng đỏ, đau.

Mức độ 3: Mức độ nặng là Mụn bọc (Tên khoa học conglobata).
Mụn bọc  khá to tạo thành nang mụn, bọc, viêm nặng, chứa đầy mủ, sưng đỏ, phồng và đau nhức. Loại mụn này thường để lại sẹo mụn và thâm rất lâu.

4 Nguyên nhân sinh lý hàng đầu sinh ra mụn

1. Tăng quá mức tiết bã nhờn:

Về mặt sinh lý thì các tuyễn bã nhờn dưới da sẽ có nhiệm vụ tiết ra chất dầu nhằm giúp cho da được trơn và bảo vệ da. Tuy nhiên nếu tăng tiết bã nhờn sẽ khiến da dễ bị mụn. Các nguyên nhân khiến tuyến bã nhờn hoạt động quá mức là sự thay đổi của Hóc môn do tuổi dây thì, mang thai.. ; do khí hậu thay đổi, dùng quá nhiều chất kích thích, ăn nhiều đồ ngọt, dùng thuốc điều trị bệnh, yếu tố di truyền (Trong máu).

Tuyến bã nhờ hoạt đông bất quy luật mà không có kiểm soát tốt sẽ là nguyên nhân hàng đầu gây nên Viêm Da tiết bã nhờn, đây là 1 loại của bệnh chàm da, loại viêm này khá phổ biến, vùng da bị nhờn nhiều sẽ bị bong tróc, da bị đóng vảy có màu trắng hay vàng. Thường xuất hiện nhiều ở da vùng đầu, bên trong da tai.

Tăng sự hình thành sừng : Lớp ngoài cùng của biểu bì hoạt động quá mức sẽ tăng sự hình thành lớp sừng, khiến da bị dày lên, các tế bào chết đã bị sừng hóa sẽ xuất hiện nhiều trên bề mặt da, gây nên sự tắt nghẽn, bịt kín các ông dẫn tuyến bã nhờn, gây nên sự rối loạn của quy trình tiết bã của da, khiến da bị mụn.

Việc tăng tiết bã nhờn kết hợp với sự tăng dừng sẽ xảy ra bít lỗ chân lông, khiến các vách nang bị phình lên gây nên việc hình thành mụn đầu trắng và đầu đen.

Vi khuẩn xâm nhập và ẩn nấp trên da mặt:

Loại vi khuẩn propionibacteria thường sống trên da người, chúng  chỉ vô hại cho đến khi các nang lông bị kín thì sẽ có điều kiện để thâm nhập và phát triển mạnh và gây ra các hậu quả như: mụn mủ, mụn nang, mụn bọc, các nốt sần.

Sự viêm và bội nhiễm:

Da sẽ bị sưng tấy, ửng đỏ, đau nhức và viêm nhiễm khi bị mụn. Giai đoạn của của sự viêm nhiễm mụn đó là mụn bị vỡ (Các vách nang ở lỗ chân lông bị vỡ), hàng loạt các: chất béo, axit béo, vi khuẩn, mảng tế bào chết được thoát, giải phóng ra sau khi mụn vỡ, từ đó sẽ tạo thành các vết viêm bội nhiễm nặng và rộng, lấn sâu và sang các mô lân cận khác trên da.